Voor Engelen & Spoor verzorg ik, samen met Hubertien van Heek, de nazorggesprekken. Ongeveer twee maanden na de uitvaart, wanneer het stiller wordt rond de nabestaanden, bellen we voor een persoonlijk nazorggesprek. We vragen hoe het nu gaat, hoe het was tijdens de ziekteperiode die aan het overlijden vooraf ging of hoe plotseling de dood kwam. We praten na over de uitvaart, over de begeleiding en over de tijd die komen gaat. Ieder gesprek is maatwerk. Soms zijn de antwoorden kort, soms ontwikkelt zich een diepgaand gesprek. Ieder nazorggesprek kent zijn eigen dynamiek. Verdriet en gemis, verlangen en pijn zijn voor ieder mens anders. Iedereen heeft er zijn eigen woorden voor. Uit de honderden gesprekken die we in de afgelopen tien jaar voerden, is het onderstaande er eentje van.
“O wat aardig dat u belt. Dat komt goed uit. Gisteren hebben we de as van mijn man uitgestrooid. De kinderen zijn weer naar huis, mijn jongste dochter terug naar Afrika. Ja, het was heel druk en emotioneel. Zo gek om je man uit te strooien. Nu is het stil. Te stil. Het is ook nooit goed. Alles is geregeld. De dagen duren lang.”
“Nee, ik heb verder niets bijzonders te melden.”
“Het is alweer drie maanden geleden dat mijn man plotseling overleed. Nou ja plotseling. Negen jaar geleden is hij na een hersenbloeding nooit meer de oude geworden. In het begin had ik het niet zo door. Hij revalideerde best snel, gewoon omdat hij een doorzetter is, altijd geweest. Behalve dat hij slecht liep, niet goed praatte, veranderde zijn karakter. Hij werd stil en bozig. Veeleisend. Ik begreep het wel. Hij kon niet meer werken, hij kon niet meer fietsen en biljarten. Hij zat maar zo’n beetje. Ik heb al die jaren voor hem gezorgd. Dat werd steeds zwaarder. Ik werkte eerst nog halve dagen, maar op een gegeven moment heb ik mijn baan opgezegd. Mantelzorg en werk zijn geen goede combinatie. De kinderen deden veel, maar die hebben hun eigen levens en gezinnen. En ach, met hen bespreek ik niet alles. Het is wel hun vader.”
“Mijn eigen leven werd anders. Langzaamaan werd het steeds stiller. Het ging altijd allemaal om hem. Ik nam hem overal mee naar toe, de laatste jaren wilde hij dat niet meer. Zat ik door hem aan huis gebonden. Dat gaf wel wrijving hoor. Het was niet leuk. Achteraf had ik zelf veel eerder om hulp en steun moeten vragen.”
“En nu ben ik 70, mijn man is dood, mijn kinderen en kleinkinderen hebben me niet nodig, ik weet niet hoe ik verder moet. Wie zit er op mij te wachten? Ik zie van die tv-programma’s over mensen alleen en dan denk ik: het gaat ook over mij.”
“Ik ben blij dat u belt, het is fijn om zo eens te praten.”
“De uitvaart was prachtig. Sober en intens. Een mooi afscheid. Waardig ook. De uitvaartleidster zei dat u zou bellen. Ze zei dat u wel eens op huisbezoek komt. Doet u dat? Ik zou dat geloof ik heel prettig vinden.”
We maken een afspraak en een week later zetten we ons nazorggesprek voort. Ik stel haar gerust over haar tegenstrijdige gevoelens, ik vertel hoe rouw werkt, ik praat met haar over wat de uitputtende mantelzorgjaren met haar gedaan hebben, zowel lichamelijk als psychisch, welke wegen ze zou kunnen bewandelen om met mensen in aanraking te komen. Na anderhalf uur laat ze me uit. Ze heeft een to-do lijst gemaakt. Ze gaat werk van haar eigen leven maken.
———————————————————————–
Fotograaf: Anna Green van Portfolio-Fotografie
Anne-Marie Vermaat verzorgt samen met Hubertien van Heek de nazorggesprekken voor Engelen & Spoor. Nabestaanden, meestal de opdrachtgevers voor de uitvaart, ontvangen een brief waarin het nazorggesprek wordt aangekondigd. Ongeveer twee maanden na de uitvaart bellen ze voor een persoonlijk nazorggesprek.
Anne-Marie Vermaat is gespecialiseerd in verliescounseling, ze geeft verliesbegeleiding – en behandeling, training en coaching, ze is docent en auteur en werkt ook in Duitsland.
Hubertien van Heek is coach en adviseur en is gespecialiseerd in de begeleiding van werkgevers en werknemers die op enigerlei wijze geconfronteerd worden met de emotionele gevolgen van verlies en rouw. Ze doet vrijwilligerswerk als rouwbegeleider.
Zie voor meer informatie: www.verliescommunicatie.nl
Delen
